Dark Mode ที่เราใช้กันอยู่ ดีจริงหรือคิดไปเอง?

ในยุคนี้ไม่ว่ามือถือหรือคอมพิวเตอร์ค่ายไหนๆ ก็ต้องมีฟีเจอร์ "Dark Mode" เปลี่ยนจอให้เป็นโทนมืด อย่าง iOS 13 ที่เพิ่งออกใหม่ บน iPhone, ระบบ Android, Windows 10, macOS Mojave หรือแม้แต่โปรแกรม Chrome, Firefox และ เว็บต่างๆ Gmail, Youtube และ Slack เหล่านี้ ต่างก็มี Dark Mode ให้เลือกใช้ทั้งนั้น

ผู้ใช้งานส่วนใหญ่ก็เริ่มหันมาใช้โหมดนี้เพราะเหตุผลต่างๆ แต่บางครั้งก็มักจะมีความเชื่อและค่านิยมแบบผิดๆ ที่พูดต่อๆ กันมา ทั้งจริงบ้างและไม่จริงบ้าง อย่างการที่บอกว่าเปิด Dark Mode ช่วยทำให้ประหยัดแบตฯ ขึ้น, อ่านได้ง่ายและสบายตาขึ้น หรือ เวลาเล่นมือถือในตอนมืดไม่รบกวนคนข้างๆ ซึ่งที่กล่าวมาทั้งหมดนี้ ก็มีจริงอยู่บางส่วน เพื่อนๆ ก็คงจะรู้กันว่ามันดียังไง แต่สำหรับใครที่อยากรู้ว่ามันดีจริงอย่างที่เขาว่าไหม หรือเราคิดไปเอง งั้นเรามาดูคำตอบไปพร้อมๆ กัน

–
เกี่ยวกับ Dark Mode

ก่อนอื่นสำหรับคนที่ไม่รู้ การทำงานของ Dark Mode มันก็คือ การเปลี่ยนหน้าตาอินเตอร์เฟซให้เป็นสีโทนมืด สีดำ ตัวหนังสือขาว ลดแสงของการแสดงผลลงเพื่อให้เหมาะกับการใช้งานกลางคืน ซึ่งใครหลายๆ ที่ใช้งานตอนกลางคืนอยู่บ่อยๆ คนอาจจะชอบโหมดนี้ (ตัวผู้เขียนเองก็ชอบเช่นกัน) เพราะมันทำให้แสบตาน้อยลง ทุกอย่างบนหน้าจอดูเหมือนจะอ่านได้สบายตาขึ้นเมื่ออยู่ในที่แสงน้อย แถมไม่รบกวนคนรอบข้าง (เทียบกับจอที่เปิดโหมดปกติ) แสงสว่างน้อยกว่ามาก

–
Dark Mode ประหยัดแบตฯ กว่า?

ตัวอย่างแรกเรามาพูดถึงเกี่ยวกับความเชื่อที่ว่า Dark Mode ประหยัดแบตฯ กว่าโหมดปกติ มันเป็นความจริงแต่ไม่ใช่ทั้งหมดเพราะมันขึ้นอยู่กับเทคโนโลยีจอที่ใช้ถ้าไม่ใช่เทคโนโลยีจอ OLED ก็หมดสิทธิ์

เพราะในความเป็นจริงผู้ใช้งานมือถือส่วนใหญ่นั้นไม่ได้ใช้มือถือที่มีเทคโนโลยีจอ OLED แม้กระทั่ง iPhone รุ่นก่อนๆ และจอมือถือตามท้องตลาดส่วนใหญ่ที่ไม่นับมือถือระดับกลางๆ ไปจนถึงไฮเอนด์ ต่างก็ใช้เทคโนโลยี LCD, IPS หรือ TFT กันทั้งนั้น

ขอบคุณภาพจาก : displaymate.com
จอแสดงสีดำ : ซ้าย OLED / ขวา LCD

ซึ่งความแตกต่างมันก็คือ จอ OLED จะปิดการแสดงผลสีดำ ทำให้ประหยัดแบตฯ กว่า แต่จอประเภทอื่นๆ อย่าง LCD ต่อให้เป็นสีดำหน้าจอก็ยังทำงานตามปกติ มีแสงเหลืออยู่ ซึ่งไม่ช่วยประหยัดแบตฯ อย่างที่ใครๆ เขาว่ากันนั่นเอง

ดังนั้นโปรดจำไว้ว่า Dark Mode จะประหยัดแบตฯ ได้ก็ต่อเมื่อใช้จอ OLED เท่านั้น
(ประหยัดกว่าราวๆ 1 ชั่วโมง)

–
Dark Mode อ่านง่ายสบายตากว่า?

ปกติแล้วมนุษย์เราเคยชินกับการอ่านหนังสือบนพื้นหลังขาว (สว่าง) และตัวหนังสือดำ (มืด) กันมากกว่าจริงไหม? แต่เมื่อเราเปิด Dark Mode หน้าจอทั้งหมดเปลี่ยนเป็นโทนดำ แล้วเพื่อนๆ ล่ะ รู้สึกว่ามันทำให้อ่านง่ายขึ้นหรือเปล่า?

สำหรับคนที่เปิด Dark Mode อ่านหนังสือแล้วรู้สึกว่ามันอ่านยากขึ้น เบื้องหลังความรู้สึกนี้มันมีเหตุผลอยู่นะ ถ้าอ้างอิงจากเหตุผลทางวิทยาศาสตร์การอ่านตัวหนังสือขาวบนพื้นหลังมืดมีผลต่อประสาทการรับรู้ในดวงตาของมนุษย์ ยกตัวอย่างเช่น

เมื่อดวงตาของมนุษย์เจอกับแสงสว่าง (พื้นหลังขาว) ม่านตาจะปรับแคบลง
ทำให้เราอ่านตัวหนังสือที่มีสีดำตัดกับพื้นหลังได้ชัดและง่ายขึ้น เพราะดวงตาทำการโฟกัสได้ดี

แสงพื้นหลังที่มืดของ Dark Mode ทำให้ม่านตากว้างขึ้น (เพื่อรับแสงมากขึ้น)
ทำให้ดวงตาเราไม่สามารถโฟกัส ตัวหนังสือที่มีความสว่างกว่าพื้นหลังได้ เราจึงอ่านได้ช้าและยากกว่าปกติ

บางทีผู้เขียนใช้งาน Dark Mode เองตอนอ่านหนังสือ ก็ยังว่ามันมืดเกินไปทำให้อ่านหนังสือยาก ถ้าเป็นพื้นหลังเทาไม่ดำสนิท ถึงจะสบายตากว่าแต่อ่านได้ยากไม่ชินเลยจริงๆ

อีกเหตุผลนึงที่มีผลนั่นก็คือ ประชากรของมนุษย์กว่า 50% มีสายตาเอียง นั่นมีผลทำให้อ่านตัวหนังสือบนพื้นหลังดำ ได้ยากกว่าคนบางกลุ่มที่มีสายตาปกตินั่นเอง จึงไม่แปลกที่คนแต่ละกลุ่มจึงรู้สึกต่างกันเวลาใช้งาน Dark Mode

–
สรุปส่งท้าย

และนี่ก็เป็นเหตุผลเกี่ยวกับ Dark Mode ว่ามีข้อดี ข้อเสียอย่างไรบ้าง ข้อดีคือมันทำให้ผู้ใช้งานอย่างเราๆ ใช้งานตอนกลางคืนได้อย่างสบายตามากขึ้น ไม่แสบตาเหมือนกับเปิดหน้าจอในโหมดปกติ แต่มันทำให้อ่านได้ง่าย แต่อ่านช้าลง (สำหรับบางคน)

และถ้าเพื่อนๆ คิดว่ามันประหยัดแบตฯ อย่างที่คนอื่นเขาว่ากัน เราก็ต้องดูก่อนว่ามือถือที่เราใช้เป็นจอ OLED หรือไม่ ถ้าไม่ใช่มันก็ไม่ได้ช่วยอะไร เมื่อเรารู้แล้ว เราก็สามารถใช้งานได้อย่างสบายใจ

ในทุกวันนี้เทคโนโลยีก็พัฒนาขึ้นเป็นอย่างมาก ถ้าเทียบกับ Dark Mode เมื่อก่อนในสมัยนี้การออกแบบก็ได้ถูกปรับเปลี่ยนให้เหมาะสมกับผู้ใช้งานมากยิ่งขึ้น สามารถใช้งานได้จริง ซึ่งมันก็มาจากการศึกษาธรรมชาติและพฤติกรรมของผู้ใช้งานนั่นเอง

–
เกร็ดความรู้

รู้ไหมว่าสมัยก่อนเราใช้ Dark Mode กันมานานมากๆ แล้วนะ นึกออกไหมว่าใช้กับระบบอะไร?

นั่นคือ "UNIX ระบบปฏิบัติการในสมัยก่อน"

ขอบคุณรูปภาพจาก : gizmodo.com

ในยุคแรกๆ ช่วงปี 1960 คอมพิวเตอร์สมัยนั้นระบบ UNIX มีการใช้ ตัวหนังสือ ขาว หรือ เขียว บนพื้นหลังสีดำ (เพราะจอในสมัยนั้นแสดงผลได้สีเดียว) แต่เหตุผลที่เลิกใช้ไปนั่นก็เพราะเทคโนโลยีจอสีรุ่นใหม่ๆ มีราคาที่ถูกลง และอย่างที่บอกไปว่าคนเราสามารถอ่านตัวหนังสือบนพื้นหลังขาวได้เร็วกว่าพื้นหลังสีดำ จึงเป็นเหตุผลที่ยกเลิกการใช้จอภาพแบบสีเดียวกันไปนั่นเอง