Custom ROM ของ Android ดีกว่า ROM เดิมจากโรงงานอย่างไร มาหาคำตอบกัน

เหตุผลที่ Custom ROM น่าใช้กว่า ROM จากผู้ผลิตมือถือ

ในยุคก่อนที่ระบบปฏิบัติการ Android เพิ่งเริ่มต้นขึ้น ตัว ROM (ระบบปฏิบัติการของมือถือ) ที่ผู้ผลิตสมาร์ทโฟนติดตั้งมาให้มักมีปัญหาอยู่หลายจุด ซึ่งแทนที่จะรอทางผู้ผลิตปล่อยอัปเดทออกมาให้แก้ไข ก็มีนักพัฒนาบางคนทำการแก้ไขเอง แล้วปล่อยออกมาให้คนที่สนใจใช้งานดาวน์โหลดไปติดตั้งเองในรูปแบบของ ROM ที่ปรับแต่งแล้ว ซึ่งเราจะเรียก ROM ชนิดนี้ว่า Custom ROM 

แต่ในปัจจุบันนี้ Android มีความเสถียรกว่าเดิมมาก คำถามที่ตามมา คือ แล้วในปัจจุบันนี้ Custom ROM ยังน่าเล่นอยู่หรือเปล่า บทความนี้จะมา "เชียร์" เหตุผลที่ทำให้การใช้ Custom ROM ให้ฟังกัน

รักษาข้อมูลส่วนตัวได้ดีกว่า

Custom ROM หลายตัวได้พัฒนาโดยออกแบบให้เราจัดการกับความเป็นส่วนตัวได้ดีกว่า ROM ปกติ เราสามารถเลือกที่จะไม่ติดตั้งแอปของ Google บางตัวได้ หรือการใช้แอปสโตร์อย่าง F-Droid (https://f-droid.org/) ก็ช่วยให้เรามั่นใจได้ในระดับหนึ่งว่าแอปที่เราติดตั้งจากในนั้นจะไม่แอบเก็บข้อมูลส่วนตัวของเราไป

รู้สึกถึงความเป็นเจ้าของมากขึ้น

เมื่อเราซื้อมือถือมา เราเป็นเจ้าของเครื่องก็จริง แต่มันก็จะมีเรื่องน่าหงุดหงิดอยู่เล็กๆ มันจะมีบางแอป หรือบริการที่เราไม่สามารถลบได้ (ตามวิธีปกติ) คิดดูสิเครื่องของเราแท้ๆ แต่กลับตั้งค่าตามความต้องการใช้งานไม่ได้

แต่ใน Custom ROM เราจะควบคุมทุกอย่างได้ต้องการได้เกือบทุกอย่าง จนกว่าจะได้รับประสบการณ์ด้านการใช้งานที่พึงพอใจ

ปรับแต่งทุกสิ่งได้อย่างอิสระ

การปรับแต่งระบบของ Custom Rom นั้น ต้องพูดว่าทำได้เกือบทุกอย่าง ROM โรงงานให้เราเลือกเปลี่ยน Launcher, เปลี่ยนไอคอน, สร้าง Gestures ที่ต้องการได้ แต่ Custom ROM ให้มากกว่านั้น

อยากให้มีนาฬิกาอยู่ใน Notification bar, ไม่ชอบให้มีไอคอน Bluetooth อยู่บนสเตตัสบาร์ ฯลฯ ไม่ชอบหน้าตา ROM ที่ผู้ผลิตออกแบบให้ Custom ROM นี่แหละ คือ ทางออกที่คุณกำลังมองหา

ยืดอายุการใช้งานของมือถือ

มือถือ Android ส่วนใหญ่ (ยกเว้น Pixel ของ Google หรือเรือธงราคาสูงๆ) มักจะไม่ค่อยปล่อยซอฟต์แวร์อัพเดทให้สักเท่าไหร่ เต็มที่ก็สองปี จากนั้นมือถือรุ่นดังกล่าวก็จะถูกลอยแพ ต้องใช้แอนดรอยด์เวอร์ชันเก่าไปเรื่อยๆ

แต่หากเราใช้ Custom ROM เราจะหา ROM ของ Android เวอร์ชันล่าสุด สำหรับมือถือเครื่องเก่าของเราได้ไม่ยาก หากเครื่องหมดประกันแล้ว และถูกผู้ผลิตลอยแพ การใช้ Custom ROM ก็เป็นตัวเลือกที่เข้าท่าอยู่นะ ดีกว่ารอง้อรอมจากผู้ผลิตที่ไม่รู้จะปล่อยเมื่อไหร่

ได้รับอัพเดทไวกว่าปกติ

เป็นเรื่องตลกเล็กๆ ที่เวลา Google ประกาศ Android เวอร์ชันใหม่ออกมา กว่าที่ผู้ผลิตจะทำ ROM ออกมาเสร็จมักจะใช้เวลานานมาก ถ้าไวหน่อยก็สองสามเดือน แต่บางรุ่นเนี่ย เราอาจจะต้องรอข้ามปีเลยทีเดียว

ในขณะที่ Custom ROM มักจะปล่อยอัพเดทออกมาไวมาก มือถือบางรุ่นรอมโรงงานยังเป็น Oreo (Android 8) อยู่เลย แต่หากใช้ Custom ROM คุณจะได้กิน Pie (Android 9) แล้ว

ลบ Bloatware ได้

ROM มือถือจากโรงงานมักจะมีแอปแถมมาด้วย ซึ่งหลายๆ ตัวก็มักจะไม่ยอมให้เราลบออกเสียด้วย มันอาจจะเป็นแอปที่สร้างจุดขายให้กับสมาร์ทโฟนรุ่นนั้นๆ แต่ถ้าเกิดว่าเราไม่ได้ต้องการใช้ มันก็จะกลายเป็นแอปขยะดีๆ นี่เอง แม้แต่มือถือ Pixel ของ Google ก็มีการยัดแอปของ Google ใส่มาตั้งแต่แรก แม้ว่าเราไม่คิดจะใช้มันเลยก็ตาม

โดยส่วนใหญ่แล้ว มันจะมีตัวเลือกในการปิดการทำงานของแอป Bloatware เหล่านั้น หรือกดซ่อนไว้ได้ แต่หากเราต้องการลบมันออกจากระบบโดยสมบูรณ์ การรูทเครื่องหรือใช้ Custom ROM เท่านั้น ที่จะตอบโจทย์คุณได้

เครื่องทำงานได้เร็วขึ้น

มือถือ Android บางรุ่นเมื่อใช้งานไปนานๆ ก็จะทำงานได้ช้าลง บางเครื่องอาจจะช้าตั้งแต่แกะกล่องเสียด้วยซ้ำ การใช้ Custom ROM อาจจะช่วยให้มันทำงานได้เร็วขึ้นได้นะ

Bloatware หรือ UI ของมือถือบางรุ่น ไม่ได้ถูกปรับแต่งมาอย่างสมบูรณ์ ความช้าของระบบเกิดจากโค๊ดที่เขียนมาไม่ดี ซึ่งการเปลี่ยนมาใช้ Custom ROM อาจแก้ปัญหานี้ให้คุณได้

แบตเตอรี่อึดขึ้น

ด้วยความที่ Custom ROM ไม่ได้พ่วงบริการแถมมากมายจากผู้ผลิตมือถือ ทำให้การทำงานในเบื้องหลังของมันไม่เสียพลังงานให้กับเซอร์วิสบางอย่างที่ผู้ผลิตใส่มาให้ ทำให้แบตเตอรี่อึดขึ้นโดยปริยาย

ใช้ของใหม่ในคราบของเก่า

เวลา Android ออกเวอร์ชันใหม่ออกมา มันจะปรับปรุงประสิทธิภาพ และประสบการณ์ในการใช้งานให้ดียิ่งขึ้นกว่าเดิม แต่ใช่ว่าทุกคนจะพึงพอใจกับความเปลี่ยนแปลง บางคนอาจจะชอบรูปแบบเมนูของเดิมมากกว่า

ด้วย Custom ROM เราจะใช้ Android Pie ที่มีเมนูเหมือน Android Oreo ก็ได้ 

Open Source อย่างแท้จริง

Android เป็นระบบปฏิบัติการแบบ Open source ที่ไม่อิสระอย่างที่มันถูกนิยามสักเท่าไหร่นัก แอปส่วนใหญ่เกือบทั้งหมดที่ใช้มีกรรมสิทธิ์ในตัวโค๊ดอยู่ ตัว Services ที่เป็นคอร์ฟังก์ชั่นก็มีการปิดกั้นการทำงานเอาไว้โดยผู้ผลิต ROM ทำให้เรารู้สึกว่ามันไม่ได้ Open source สักเท่าไหร่นัก

LineageOS เป็น Custrom ROM ที่มีชื่อเสียงเป็นอย่างมาก ทีมพัฒนาพยายามทำให้มันเป็นระบบปฏิบัติการที่มีความ Android Open Source Project (AOSP) สูงที่สุด แม้ว่าจะมีฟังก์ชั่นบางส่วนถูกสงวนสิทธิ์เอาไว้บ้าง แต่ก็ค่อนข้างน้อย  ใครที่เคยรู้สึกว่า Linux บนพีซีมีอิสระกว่าวินโดวส์ น่าจะเข้าใจความรู้สึกนี้ได้ไม่ยาก

เป็นอย่างไรกันบ้าง เริ่มอยากใช้ Custom ROM กันบ้างหรือยังครับ อย่างไรก็ตาม การติดตั้ง Custom ROM มีขั้นตอนที่ยุ่งยากเล็กน้อย ใครต้องการใช้ ควรศึกษาข้อมูลให้ละเอียดดีๆ ก่อนนะ