Self Compassion รักและเคารพตัวเองแล้วชีวิตจะมีความสุขขึ้น

ทุกวันนี้เราใช้ชีวิตอยู่บนความคาดหวังทั้งจากสังคม, บุคคลรอบข้าง และจากตัวของเราเอง และมักนำเอาตนเองไปเปรียบเทียบกับคนอื่นจนเกิดความรู้สึกอิจฉา รู้สึกว่าตนเองเก่งไม่พอ เพราะไม่ว่าจะมองไปทางไหนก็ดูเหมือนว่าคนอื่นๆ รอบข้างจะดีกว่าเราไปหมดทุกอย่าง ไม่ว่าจะเป็นในเรื่องของรูปร่างหน้าตา, ความสามารถ หรือฐานะก็ตาม เราจึงมักจะพบเห็นคนที่กลัวความล้มเหลวและความผิดพลาดในชีวิตอยู่มากในสังคม เพราะสิ่งภายนอกที่เรานำเอาไปเปรียบเทียบกับคนอื่นนั้นก่อให้เกิดความรู้สึกแย่กับตัวเองและรู้สึกว่าตนเองไม่เก่งพอ, ไม่มีความสามารถ, ไม่มีค่าหรือไม่มีตัวตนในสังคม จนอาจเป็นสาเหตุของปัญหาสุขภาพจิตอื่นๆ ตามมาได้

Self Esteem (ความภาคภูมิใจในตนเอง)

แต่ปัญหาเหล่านี้จะไม่เกิดกับคนที่มี Self Esteem หรือบุคคลที่มีความภาคภูมิใจในตนเอง มองเห็นคุณค่าและมีความมั่นใจในตนเอง เพราะคนที่มี Self Esteem สูงมักจะรู้สึกดีกับตนเองและสามารถก้าวข้ามผ่านปัญหาและอุปสรรคในชีวิตไปได้ง่ายกว่าบุคคลที่มี Self Esteem ต่ำ ที่มักจะมีความสับสนและรู้สึกทางลบกับตนเอง มีความคิดที่ว่าตนเองไม่เก่ง, รูปร่างไม่ดี, ไม่มีความสามารถ, หรือไม่มีคุณค่า และมักเปรียบเทียบตัวเองกับคนรอบข้างอยู่ตลอดเวลาจนทำให้ไม่มีความพึงพอใจในตนเองและไม่มีความสุข เพราะคนเหล่านี้มักนำเอาความสุขของตนเองไปผูกไว้กับคนอื่นๆ รอบข้าง ต้องการที่จะเป็นที่ยอมรับ, ได้รับการให้เกียรติและการเคารพนับถือ และมีตัวตนในสังคม

ภาพจาก : https://gutwizdom.com/2018/01/29/self-esteem/

แน่นอนว่าการที่มี Self Esteem เป็นเรื่องที่ดี แต่ในการที่ใครสักคนจะเกิดความรู้สึก 'ภาคภูมิใจ' ในบางสิ่งบางอย่าง ไม่ว่าจะเป็นรูปร่างหน้าตาหรือความสามารถของตนเองนั้นดูเหมือนจะมีปัจจัยสำคัญอย่างหนึ่ง นั่นคือ 'ความสำเร็จ' ที่เป็นแกนหลักในการผลักดันให้เกิดความรู้สึกนี้ขึ้นมาได้ ไม่ว่าจะเป็นการได้รับคำชมจากบุคคลรอบข้าง, ผลคะแนนหรือผลตอบรับของงานที่ดี เป็นต้น

Self Compassion (การรักและเคารพตนเอง)

แต่สำหรับ Self Compassion แล้ว มันคือการที่เรามีเมตตาต่อตนเอง หรือถ้าจะแปลให้เข้าใจง่ายมากขึ้นไปอีกก็หมายถึง 'การรักและเคารพตัวเอง' โดยที่ไม่จำเป็นจะต้องมีเรื่องของความสำเร็จหรือบุคคลอื่นรอบข้างเข้ามาเป็นปัจจัยเกี่ยวข้อง เพราะ Self Compassion จะเกิดขึ้นเมื่อเรารับรู้ว่าความสุขในชีวิตของเราขึ้นอยู่กับตัวเอง แต่ในขณะเดียวกันมันก็ไม่เหมือนกับการหลงตัวเอง (Narcissism) ที่จะมองตนเองในแง่ดีกว่าความเป็นจริง หรือมองว่าตนเองพิเศษกว่าคนอื่นๆ โดยไม่สนใจเสียงของคนรอบข้าง เพราะคนที่มี Self Compassion นั้นไม่จำเป็นที่จะต้องรู้สึกว่าตนเองเหนือกว่าหรือพิเศษกว่าผู้อื่นเพื่อที่จะรู้สึกดีกับตนเอง แต่เป็นการยอมรับและเข้าใจในตนเอง ถึงแม้ว่าจะเกิดความผิดพลาดหรือความผิดหวังในชีวิตก็ตาม

บุคคลที่มี Self Compassion คือคนที่มีทัศนคติทางบวกกับตนเอง สามารถปรับสมดุลระหว่างความฉลาดทางอารมณ์, ความสุข, และความพึงพอใจในชีวิตด้านอื่นๆ เข้าด้วยกันได้ และเป็นคนที่มีแนวโน้มจะมีสุขภาพจิตที่ดีกว่าคนทั่วไป เนื่องจากไม่มีความเครียด, ความกังวล และความรู้สึกกลัวการล้มเหลวนั่นเอง

ภาพจาก : https://newleafwellnesscentre.com/self-compassion-need-can

ในทางจิตวิทยาแล้ว Self Compassion นั้นถือว่าดีต่อสุขภาพจิตของเรามากกว่า Self Esteem อยู่มาก เพราะในขณะที่ Self Esteem จะเกิดขึ้นเมื่อคุณสอบได้คะแนนดี แต่ Self Compassion นั้น ถึงแม้ว่าคุณจะทำข้อสอบออกมาได้คะแนนไม่มากเท่าที่คาดหวังไว้แต่ก็ไม่ได้รู้สึกว่าตนเองล้มเหลวหรือไร้ความสามารถ และจะพยายามคิดหาหนทางที่จะพัฒนาตนเองให้ดียิ่งขึ้นในครั้งถัดไปได้

เพราะสำหรับคนที่มี Self Compassion ไม่ว่าในวันนั้นจะมีเหตุการณ์ร้ายแรงอย่างการถูกไล่ออกจากงาน, การตัดสินใจผิดพลาด หรือพ่ายแพ้การแข่งขันสำคัญก็ตาม พวกเขาก็ไม่ได้รู้สึกว่าตนเองไร้ค่าแต่อย่างใด แน่นอนว่าคนเหล่านี้ก็รู้สึกเสียใจเช่นเดียวกันกับคนปกติ แต่ในขณะเดียวกันก็มีความคิดที่ว่าเขาควรจะมองเหตุการณ์ต่างๆ ที่ผ่านเข้ามาในด้านบวกและปล่อยผ่านมันไปมากกว่าที่จะเก็บเอามันมาคิดวนเวียนซ้ำๆ ให้ขุ่นเคืองใจ เพราะเรื่องที่เกิดขึ้นไปแล้วเราก็ไม่สามารถที่จะกลับไปแก้ไขอะไรได้ แต่เรื่องอื่นๆ ในอนาคตนั้นเราสามารถที่จะเริ่มต้นใหม่ได้ และการใช้เวลาอยู่กับความเศร้าหรือความผิดหวังเป็นเวลานานนั้นไม่ได้ทำให้อะไรดีขึ้นมา

"วิธีที่คุณปฏิบัติกับตัวเองจะสะท้อนถึงสิ่งที่คุณอนุญาตให้คนอื่นๆ ปฏิบัติต่อคุณ ถ้าหากคุณใจร้ายกับตนเองแล้ว คนอื่นๆ จะไม่เคารพคุณก็ไม่ใช่เรื่องแปลกอะไร เพราะคุณได้เปิดโอกาสให้คนอื่นทำร้ายคุณได้ตั้งแต่ที่คุณไม่เคารพตนเองแล้ว"

และหากเรามี Self Compassion แล้ว เราจะไม่นำเอาตัวเองไปเปรียบเทียบกับคนอื่นให้รู้สึกเจ็บช้ำน้ำใจ คำถามที่ว่า "ทำไมเราถึงไม่เก่ง? ทำไมถึงรูปร่างไม่ดีเหมือนคนอื่น? ทำไมเราถึงไม่รวย?" จะไม่เกิดขึ้นกับคนเหล่านี้ เพราะพวกเขานี้ทราบดีว่าทุกคนมีความแตกต่างกัน (Individualized) ไม่มีใครที่จะมีทุกอย่างเหมือนคนอื่นและไม่มีความจำเป็นอะไรที่จะต้องนำเอาตนเองไปเปรียบเทียบกับคนอื่นให้รู้สึกแย่ เพราะเราอาจรับรู้ชีวิตของคนอื่นๆ เพียงด้านหนึ่งหรือมุมๆ หนึ่งเท่านั้น

ภาพจาก : https://marlacummins.com/adhd-and-5-proven-ways-to-boost-confidence-and-self-esteem/

คุณอาจเริ่มต้นการสร้าง Self Compassion ด้วยการเลิกแคร์และเห็นใจคนอื่นมากกว่าตัวเอง แต่ในขณะเดียวกันก็ควรที่จะมีมารยาททางสังคมกับคนอื่นๆ ด้วย ปฏิบัติกับคนอื่นๆ รอบข้างให้เหมือนกับที่คุณต้องการให้เขาปฏิบัติกับตัวคุณเอง และเพราะว่าคุณมีเพียงแค่คนเดียวบนโลกใบนี้ ไม่มีใครที่จะรู้จักตัวคุณและเป็นตัวคุณเองเท่ากับคุณอีกแล้ว และหากวันนี้คุณยังทำไม่ได้หรือทำไม่สำเร็จก็ไม่ต้องกดดันตัวเอง หรือหากมันเป็นวันแย่ๆ คุณก็แค่ไม่เก็บเอามันมาใส่ใจจนเสียสุขภาพจิตก็พอแล้ว