อะลูมิเนียม วัสดุรีไซเคิลที่สามารถนำกลับมาใช้ใหม่ได้ดีกว่าพลาสติก

อะลูมิเนียมรีไซเคิลแทนพลาสติก ช่วยโลกได้จริงหรือ?

ปัญหาพลาสติกล้นโลก เป็นสิ่งที่เรากำลังเผชิญกันอยู่ในทุกวันนี้ มีการรณรงค์แก้ไขปัญหากันมากมาย ตั้งแต่ การแยกขยะรีไซเคิล งดใช้ถุงพลาสติกมาใช้ถุงผ้า รวมทั้งบรรจุภัณฑ์ของผลิตภัณฑ์ต่างๆ ที่ลดการใช้พลาสติกลง ซึ่งตอนนี้ก็มีเทรนด์การนำอะลูมิเนียมมาใช้งานแทนพลาสติก อย่าง 2 แบรนด์น้ำอัดลมยักษ์ใหญ่ทั้ง Coca-Cola และ PepsiCo ที่ออกมาบอกว่าจะทำบรรจุภัณฑ์ของผลิตภัณฑ์น้ำดื่มในรูปแบบอะลูมิเนียมออกมาจำหน่ายในปีนี้ด้วย ซึ่งไม่เพียงแค่ 2 แบรนด์ยักษ์ใหญ่ที่ทำแบบนี้ แต่รวมไปถึง Jason Momoa นักแสดงชื่อดังในบทซูเปอร์ฮีโร่ Aquaman ก็ออกมาจับมือกับ Ball Corporation เตรียมผลิตน้ำดื่มกระป๋องในชื่อ Mananalu ออกมาจำหน่ายอีกด้วย

Downcycling การรีไซเคิลพลาสติกที่ไม่สมบูรณ์แบบ

จริงๆ แล้วขวดพลาสติกที่เราแยกขยะกันอยู่ในทุกวันนี้ เมื่อนำไปรีไซเคิลแล้วไม่ได้กลับมาเป็นขวดพลาสติกแบบเดิมอย่างที่หลายๆ คนคิดกัน จริงๆ แล้วขวดน้ำพลาสติก 1 ขวด จะมีเนื้อพลาสติกที่ถูกนำไปรีไซเคิลได้เพียง 3 - 10% เท่านั้น เหตุผลเป็นเพราะว่า พลาสติกประกอบไปด้วยชั้นของโพลิเมอร์ที่แตกต่างกัน ซึ่งเป็นเรื่องยากที่จะแยกพวกมันออกจากกันและนำไปรีไซเคิล และผลลัพธ์ของขวดพลาสติกส่วนใหญ่ก็ไม่ได้กลับมาเป็นขวดพลาสติกอย่างที่เราเข้าใจกัน

การรีไซเคิลพลาสติกนี้ ถูกนิยามด้วยคำว่า Downcycling ซึ่งกระบวนการนี้ทำให้เราได้รับพลาสติกที่คุณภาพลดลง ที่กลับมาให้ใช้งานได้เพียงเส้นไฟเบอร์สำหรับยัดไส้หมอนหรือกลายเป็นถังขยะพลาสติกคุณภาพต่ำ ที่ใช้งานกันในปัจจุบัน

ภาพจาก https://www.youtube.com/watch?v=bQ0zCdUpa7w

อะลูมิเนียมสามารถรีไซเคิลได้มากกว่าพลาสติก

ส่วนอะลูมิเนียมกลับแตกต่างออกไป กระป๋องอะลูมิเนียมหนึ่งๆ สามารถถูกรีไซเคิลกลับมาเป็นกระป๋องใหม่ได้อย่างสมบูรณ์ ไม่เกิดการลดคุณภาพลงเหมือนอย่างพลาสติก (หรืออย่างงน้อยๆ ก็ลดคุณภาพน้อยกว่า) และเนื้อกระป๋องอะลูมิเนียมหนึ่งๆ ก็สามารถนำมารีไซเคิลได้ถึง 70% ด้วยกัน ซึ่งมากกว่าพลาสติกอยู่หลายเท่าตัว

ภาพจาก https://www.youtube.com/watch?v=bQ0zCdUpa7w

การผลิตอะลูมิเนียมใหม่ (ที่ไม่ได้รีไซเคิล) ทำลายโลกกว่าพลาสติกอีก

มีหลายๆ แบรนด์ออกมาพูดว่าจะใช้ผลิตภัณฑ์/บรรจุภัณฑ์อะลูมิเนียมแทนพลาสติก แต่ก็ไม่ได้แน่ชัดว่าอะลูมิเนียมที่ใช้ เป็นอะลูมิเนียมรีไซเคิลหรืออะลูมิเนียมที่ผลิตขึ้นมาใหม่

ที่ต้องโฟกัสในเรื่องเป็นเพราะว่า การรีไซเคิลอะลูมิเนียมใช้พลังงานน้อยกว่าการผลิตอะลูมิเนียมขึ้นมาใหม่ถึง 90% (และการผลิตอะลูมิเนียมใช้พลังงานมากกว่าพลาสติกถึง 2 เท่า) ไม่เพียงแค่นั้น การผลิตอะลูมิเนียมขึ้นมาใหม่ จำเป็นต้องใช้แร่ที่เรียกว่า แร่บอกไซต์ (หรือแร่อะลูมิเนียม) ในการผลิต การจะผลิตอะลูมิเนียม 1 ตัน เราต้องขุดแร่บอกไซต์ขึ้นมาใช้ถึง 5 ตันด้วยกัน ซึ่งกระบวนการทางเคมีในการผลิตอะลูมิเนียมยังก่อให้เกิดมลพิษ ตะกอนสีแดง รวมทั้งก๊าซเรือนกระจกที่ก่อให้เกิดภาวะโลกร้อนมากขึ้น

อย่างทาง Apple ได้ออกมาบอกว่าผลิตภัณฑ์ iPad และ Apple Watch รุ่นใหม่จะผลิตจาก อะลูมิเนียมรีไซเคิล 100% ซึ่งเป็นการสานต่อการรับผิดชอบต่อสิ่งแวดล้อมในปีที่แล้ว ที่ทั้ง MacBook Air และ Mac mini ผลิตขึ้นจากวัสดุรีไซเคิลเช่นกัน

ส่วนทาง Coca-Cola ผู้ครองอันดับหนึ่งอุตสาหกรรมที่ผลิตพลาสติกขึ้นมาใช้งาน แน่นอนว่าไม่สามารถที่จะลดปริมาณการผลิตขวดพลาสติกออกมาได้ โดยในแต่ละปี ทาง Coca-cola ได้ผลิตบรรจุภัณฑ์พลาสติกออกมากว่า 3 ล้านตัน หรือประมาณ 200,000 ขวดต่อนาที ซึ่งทางแบรนด์ก็มีแผนว่าภายในปี 2030 จะใช้พลาสติกรีไซเคิลในการผลิตให้ได้ 50% ส่วนผลิตภัณฑ์อะลูมิเนียมก็จะผลิตจากอะลูมิเนียมรีไซเคิลถึง 70% ส่วนทาง Nestle กับ PepsiCo ซึ่งเป็นอันดับ 2 และ 3 ก็น่าติดตามว่าจะมารับมือกับเรื่องนี้อย่างไรบ้าง?

ทุนไม่หนา อะลูมิเนียมก็แทนพลาสติกไม่ได้

ความจริงก็คือ พลาสติกมีราคาถูกกว่าอะลูมิเนียม ในทุกวันนี้ก็ดูได้จากผลิตภัณฑ์ที่ใช้กระป๋องอะลูมิเนียมก็มักจะเป็นเบียร์หรือโซดา ที่ต้องการบรรจุภัณฑ์ในการเก็บรักษาได้นานกว่าพลาสติก ซึ่งถ้าเปลี่ยนบรรจุภัณฑ์น้ำเปล่าให้เป็นกระป๋องอะลูมิเนียมด้วย ก็แน่นอนว่าราคาสินค้าก็ต้องสูงขึ้นตามไปด้วย แล้วคนที่อยากช่วยโลกก็ต้องเป็นผู้รับภาระไปด้วย

สุดท้ายก็คือเปลี่ยนประเภทขยะที่จะล้นโลก

ถ้าให้เปรียบเทียบระหว่างพลาสติกกับอะลูมิเนียมในเรื่องของการรีไซเคิล ฝั่งอะลูมิเนียมก็สามารถทำได้มากกว่าหลายเท่าตัว และดูเหมือนจะเป็นทางเลือกที่ดีกว่า แต่สุดท้ายแล้วในระยะยาวก็ก่อให้เกิดขยะที่มีผลลัพธ์เหมือนกับพลาสติกอยู่ดี แต่อาจยืดเวลาไปได้มากหน่อย มีรายงานจากทาง The Aluminum Association (สมาคมอะลูมิเนียม) ว่า คนอเมริกันทิ้งกระป๋องอะลูมิเนียมกันมูลค่ากว่า 700 ล้านเหรียญสหรัฐฯ ในแต่ละปี ซึ่งก็ไม่ใช่จำนวนที่น้อยเลย

เพราะฉะนั้นแทนที่จะคิดว่า อะลูมิเนียมจะช่วยโลกแทนพลาสติกได้จริงมั้ย? มาคิดว่าทำอย่างไร ให้เราสามารถหลีกเลี่ยงการใช้อะลูมิเนียมหรือพลาสติกแบบใช้แล้วทิ้งดีกว่า อย่างเช่น การใช้ ‘กระติกน้ำ’ แทนให้เป็นนิสัย