AI จะเข้ามาแย่งงาน หรือสร้างงานให้มนุษย์?

Artificial intelligence (AI) หรือปัญญาประดิษฐ์ เป็นเทคโนโลยีที่มนุษย์ได้พยายามพัฒนามาเป็นเวลานานแล้ว เพียงแค่ความสำเร็จของมันไม่ค่อยเป็นข่าวสักเท่าไหร่ หมากล้อม (GO) เป็นหนึ่งในตัวอย่างที่ดีในการแสดงให้เห็นถึงศักยภาพของ AI

หมากล้อม (GO) เป็นเกมกระดานอายุเก่าแก่กว่า 2,500 ปี ที่ยังนิยมเล่นกันมาจนถึงยุคปัจจุบัน กติกาของมันเรียบง่าย แค่ผลักกันวางหมากเพื่อ "ล้อม" พื้นที่ฝั่งตรงข้ามให้ได้เท่านั้น แต่ในการเล่นจริง ในหนึ่งตาสามารถมีตาเดินที่เป็นไปได้มากถึง 10¹⁷² รูปแบบ

ภาพจาก whttps://dango.pro/

ด้วยเหตุผลดังกล่าวทำให้ ยังไม่เคยมีนักพัฒนาคนไหนสามารถสร้างโปรแกรมเล่นโกะที่เก่งกาจขึ้นมาได้ ในขณะที่ Garry Kasparov แชมป์โลกหมากรุกได้พ่ายแพ้ให้กับโปรแกรม  Deep Blue ของ IBM ตั้งแต่ในปี 1996 ตอนนั้น Deep Blue อาศัยพลังการประมวลผลในการวิเคราะห์ตาเดินที่เป็นไปได้ 200,000,000 ครั้งภายในไม่กี่วินาที แต่ก็มีการใช้ตรรกะพิจารณาเลือกตาเดินที่เหมาะสมด้วยตนเองด้วย กล่าวได้ว่ามันก็มีพื้นฐานการทำงานส่วนหนึ่งเป็น AI เช่นกัน

จนกระทั่งในปี 2015 Google ได้พัฒนาโปรแกรม AlphaGO ขึ้นมา มันสามารถเอาชนะ Fan Hui นักเล่นโกะมืออาชีพ ระดับ 2 ดั้งได้เป็นครั้งแรก แต่ที่ทำให้ชื่อเสียงโด่งดังจริงๆ ก็คือการที่ในปี 2016 มันสามารถเอาชนะหนึ่งในนักเล่นโกะอันดับท๊อปของโลก Lee Sedol นักเล่นโกะมืออาชีพ ระดับ 9 ดั้ง ได้สำเร็จ ด้วยผลชนะ 4 แพ้ 1

ในปี 2017 Kei Ji ที่เป็นนักเล่นโกะมือวางอันดับหนึ่งของโลกก็ได้ท้าชิง AlphaGo โดยการเคลมว่า ถ้าเป็นเขาจะสามารถชนะได้อย่างแน่นอน แต่...เขาก็แพ้ไป 3 เกมรวด จนถึงกับลั่นว่าไม่มีใครสามารถเอาชนะ AI ได้

นับตั้งแต่นั้น เราก็มักจะได้เห็นข่าวความของ AI อย่างบ่อยครั้ง ไม่ว่าจะแง่ดีหรือไม่ดีก็ตาม อย่างเช่น Deep Face ที่เปลี่ยนหน้าคนในวิดีโอเป็นบุคคลที่ต้องการ แถมยังแสดงสีหน้าได้อย่างเป็นธรรมชาติ, Deep Voice ที่ลอกเลียนแบบเสียงพูดได้อย่างน่าทึ่ง, ในวงการแพทย์ก็มีการสร้าง AI ที่สามารถวิเคราะห์หาอาการของโรคได้แม่นยำ และรวดเร็วกว่าแพทย์ในปัจจุบัน sinv หรือ Google Duplex ที่ถูกนำมาสาธิตในงาน Google I/0 ก็มีความสามารถในการติดต่อสื่อสารกับมนุษย์ได้อย่างน่าทึ่ง (หรือว่าน่ากลัว) เพราะฝ่ายตรงข้ามไม่รู้เลยด้วยซ้ำว่ากำลังคุยกับ AI อยู่

อย่างไรก็ตาม ความก้าวหน้าของ AI ก็นำมาซึ่งความวิตกกังวลด้วยเช่นกัน ที่มักถูกพูดถึงกันอยู่เป็นประจำ ก็คือปัญหาว่าด้วย "AI จะเข้ามาแย่งงานของมนุษย์" คำถามก็คือ มันเป็นเรื่องจริงหรือเปล่า? คำตอบที่ถูกต้อง 100% ยังคงล่องลอยอยู่สักช่วงเวลาในอนาคต แต่ก็ไม่ใช่ว่าเราจะไม่มีคำตอบเลย AI ก็เป็นเทคโนโลยีชนิดหนึ่ง จากอดีตถึงปัจจุบัน นี่ไม่ใช่ครั้งแรกสักหน่อย ที่เทคโนโลยีเข้ามาแย่งงานของมนุษย์ มันก็จริง ที่ตำแหน่งงานบางอย่างอาจจะถูกลดความต้องการลงเพราะ AI สามารถทำหน้าที่แทนได้ดีกว่า แต่ขณะเดียวกัน ตำแหน่งงานใหม่ที่ไม่เคยมีมาก่อนก็จะถูกสร้างขึ้นมาด้วยเช่นกัน

AI แย่งงานทำ?

ในปี 2018 Gallup  บริษัทวิเคราะห์-ข้อมูล และให้คำปรึกษาระดับโลกได้สำรวจความคิดเห็นของชาวอเมริกันกว่า 3,000 คน เกี่ยวกับ AI และ Automation ได้ผลออกมาว่า ชาวอเมริกันประมาณ 73% เชื่อว่า AI จะเข้ามา "แย่งงาน" มากกว่า "สร้างงาน" และอีก 23% มีความกังวลกว่า Automation จะส่งผลกระทบต่อพวกเขาโดยตรง อย่างไรก็ตาม หากดูเฉพาะข้อมูลจากนักศึกษามหาวิทยาลัย มีเพียงแค่ 28% ที่กังวลว่า AI จะมาแย่งงาน และสำหรับผู้ที่เรียนจบปริญญาแล้วจะเหลือแค่ 15% เท่านั้น

AI ส่งผลกระทบต่อเกือบทุกสายงานอาชีพ อย่างในภาคอุตสาหกรรม มนุษย์นำ Automation มาใช้ในภาคอุตสาหกรรมมานานแล้ว เพียงแต่มันยังไม่ฉลาดมากนัก แต่การมาของ AI จะทำให้ระบบ Automation ก้าวหน้าไปอีกขั้น นั่นทำให้แรงงานคนที่เดิมต้องคอยควบคุมเครื่องจักรไม่มีความจำเป็นอีกต่อไป หรือไม่ก็มีความจำเป็นลดลง

อีกตัวอย่างที่เห็นได้ชัด คือ ธุรกิจคลังสินค้า การขนส่ง รถขับเคลื่อนอัตโนมัติจะมาแทนที่คนขับรถแน่ๆ เพราะ AI สามารถขับรถได้ทั้งวันโดยไม่เหนื่อย ไม่มีหลับใน ไม่นอกลู่นอกทาง ว่ากันตามตรงก็ยังนึกไม่ออกว่าหากใช้มนุษย์ขับ จะมีข้อดีกว่า AI ตรงไหน

AI สร้างตำแหน่งงานใหม่?

ข้อโต้แย้งนี้เกิดขึ้นทุกครั้งเมื่อมีเทคโนโลยีคลื่นลูกใหม่พัดผ่านเข้ามา นับตั้งแต่สมัยปฏิวัติอุตสาหกรรมทอผ้าด้วยเครื่อง Spinning mule มาจนถึงยุคคอมพิวเตอร์ในปัจจุบัน แต่ปริมาณตำแหน่งงานก็ไม่เคยลดลง มีแต่จะเพิ่มขึ้น เพียงแค่ว่าตำแหน่งเดิมถูกย้ายไปตำแหน่งงานใหม่เท่านั้นเอง ซึ่งทุกวันนี้มันก็ยังเป็นลักษณะนี้อยู่

AI และ Automation จะทำให้ประสิทธิภาพในการผลิตสูงขึ้นกว่าเดิมอย่างไม่เคยเป็นมาก่อน หรืองานบริการก็จะสามารถทำงานได้แบบ 24/7 ดังนั้นปริมาณผลผลิต หรือจำนวนบริการก็จะสูงขึ้นกว่าปัจจุบันอย่างเทียบไม่ได้ 

ตัวอย่างที่เห็นได้อย่างชัดเจน คือ Amazon ปัจจุบันนี้ จากสถิติเมื่อหลายปีก่อน ในช่วงพีค มีคนซื้อสินค้าจาก Amazon มากถึง 306 ชิ้น/วินาที เพื่อให้ตอบสนองต่อยอดขายปริมาณขนาดนี้ได้ ภายในร้านค้าออนไลน์รายยักษ์ที่ทันสมัยสุดๆ เจ้านี้ มีการนำเทคโนโลยี AI ในการคัดแยกสินค้าลงคลัง, ระบบ Automation ในการแพ็คสินค้า และแยกที่อยู่ ฯลฯ มาช่วย แต่จำนวนพนักงานที่เป็นคนก็ไม่น้อยลง แต่กลับเพิ่มขึ้นด้วยซ้ำ เฉพาะในประเทศอเมริกาก็มีพนักงานกว่า 100,000 คน แล้ว

AI จะทำลายตำแหน่งงานเดิม และสร้างตำแหน่งงานชนิดใหม่ขึ้นมา

การสร้างงานที่แท้จริง คือ การริเริ่มตำแหน่งงานใหม่ๆ หากเราลองย้อนเวลากลับไปสัก 30 ปีที่แล้ว แล้วลองบอกคนอื่นว่า คุณเป็นนัก Social Media Marketing (การตลาดบนสังคมออนไลน์) คงไม่มีใครเข้าใจ และคิดออกแน่ว่ามัน คือ อะไร เราเชื่อว่า AI ก็เช่นเดียวกัน หากถามว่าตำแหน่งงานแบบไหนที่จะเกิดขึ้น  เราก็คงยังไม่รู้  แต่เมื่อเวลานั้นมาถึง มันจะต้องมีตำแหน่งงานชนิดใหม่เกิดขึ้นแน่ๆ

เหมือนที่ช่างฝีมือในอดีตกลายเป็นมาเป็นโปรแกรมเมอร์ในปัจจุบัน หรือคนส่งนมในวันวานกลายมาเป็นคนขับ Grab ในวันนี้ ทุกอย่างมีความเป็นไปได้เสมออยู่แล้วแหละ

ภาพจาก https://pixabay.com/images/id-1627703/

สุดท้ายแล้ว เราเชื่อว่าการมาของ AI ไม่มีความน่ากลัวเท่าไหร่นัก เพราะอย่างไรมันก็คงไม่ได้มาแทนที่แบบปุปปัปเพียงชั่ววันอยู่แล้ว เผลอๆ เราจะปรับตัวเข้าหามันเองโดยที่ไม่รู้ตัวด้วยซ้ำ