ทำไมแท็บเล็ตระบบปฏิบัติการ Android ถึงไม่ประสบความสำเร็จ

ทำไมแท็บเล็ต Android ถึงไม่ประสบความสำเร็จ?

แม้ว่าสมาร์ทโฟนในปัจจุบันจะมีขนาดของหน้าจอใหญ่มากขึ้นเรื่อยๆ แต่แท็บเล็ตก็ยังเป็นอุปกรณ์ที่ขายดีทำยอดขายได้หลายสิบล้านเครื่องต่อปีมาโดยตลอด โดยมี Apple ครองส่วนแบ่งการตลาดได้สูงสุดมาโดยตลอด โดยที่ Android ไม่สามารถแซงได้เลย ทั้งๆ ที่ตลาดสมาร์ทโฟน Android ประสบความสำเร็จเป็นอย่างดี ทำไมมันถึงเป็นอย่างนั้น มาลองวิเคราะห์กัน

เริ่มต้นเข้าสู่ตลาดแท็บเล็ตช้ากว่า

รู้หรือไม่ว่าแท็บเล็ตเจ้าแรกๆ ในตลาดไม่ได้ใช้ทั้ง iOS หรือว่า Android แต่เป็น Windows XP Tablet PC Edition วางขายประมาณปี 2003 แน่นอนว่าไม่ประสบความสำเร็จ ด้วยน้ำหนักที่ไม่เหมาะแก่การถือ รวมถึงระบบปฏิบัติการ Windows ที่ไม่ได้เอื้อต่อการใช้งานแบบสัมผัสแม้แต่น้อย จึงเจ๊งเลือนหายไปตามกาลเวลาอย่างรวดเร็ว 

ผ่านไปไม่กี่ปี Amazon ได้เปิดตัว Kindle ในช่วงปลายปี 2007 (หลัง Apple เปิดตัว iPhone ได้ไม่กี่เดือน) เป็นแท็บเล็ตสำหรับอ่านหนังสือ E-Books ออกมา เป็นอุปกรณ์ที่ประสบความสำเร็จมาจนถึงทุกวันนี้ (แต่ในประเทศไทยไม่เป็นที่นิยมสักเท่าไหร่)

Google เปิดตัวสมาร์ทโฟน Android รุ่นแรก คือ HTC Dream ออกมาตอนเกือบปลายปี 2008 ใครที่ใช้ Android เวอร์ชันแรกๆ น่าจะรู้ดีว่าปัญหาของมันเยอะขนาดไหน

ในปี 2010 ทาง Apple ได้เปิดตัวแท็บเล็ต iPad รุ่นแรกออกมา เอาจริงๆ มันก็เป็นแท็บเล็ตที่มีปัญหาหลายอย่าง ทั้งช้า หน่วง และค้างบ่อย อย่างไรก็ตาม มันมีลูกเล่นเยอะกว่า Kindle มาก ทำให้ได้รับเสียงตอบรับที่ดีพอสมควร ส่วนฝั่ง Android มี Samsung เปิดตัว Galaxy Tab ออกมาแข่งกับ iPad แต่เอาจริงๆ มันไม่ต่างอะไรกับ Galaxy S รุ่นแรกที่จอใหญ่ขึ้นเลย (แถมใช้โทรศัพท์ได้ด้วยอีกต่างหาก) ตัวระบบปฏิบัติการก็ไม่มีการปรับปรุงให้รองรับการแสดงผลขนาดใหญ่ ทำให้หน้าตาดูแปลกๆ และให้ประสบการณ์การใช้งานที่ไม่ดีนัก

กล่าวได้ว่า Google ไม่ได้เตรียมพร้อมกับการมาของตลาดแท็บเล็ตตั้งแต่แรก ในตอนที่ Apple สร้าง iPad ทาง Google ยังง่วนอยู่กับการทำให้ระบบปฏิบัติการ Android เสถียรอยู่เลย ใครเคยใช้ Android ยุคแรกๆ น่าจะรู้ว่ามันไม่ลื่นเลย อันเป็นผลมาจากสถาปัตยกรรมการออกแบบวิธีเรนเดอร์ของซอฟต์แวร์ ยิ่งจอใหญ่ยิ่งต้องใช้พลังเรนเดอร์สูง ยิ่งทำให้ไม่ลื่น แล้วมือถือที่ยังไม่ลื่น แท็บเล็ตจอใหญ่จะลื่นได้อย่างไร

ความป่วงของขนาดหน้าจอที่หลากหลายเกินไป

ยุคนั้น จุดแข็งของอุปกรณ์ Android คือ มีจำนวนรุ่นออกมาเยอะมาก ทำให้มีขนาดของหน้าจอให้เลือกเยอะตามไปด้วย แต่นั่นก็กลายเป็นจุดอ่อนร้ายแรงด้วยเช่นกัน (ณ เวลานั้น) เนื่องจากผู้พัฒนาแอปฯ ต้องเผชิญกับความยากลำยากในการสร้างแอปฯ ให้รองรับการแสดงผลบนจอขนาดต่างๆ ได้โดยไม่มีปัญหา ในขณะที่ iPad ของ Apple แม้จะเจอปัญหานี้ในช่วงเริ่มต้นเหมือนกัน แต่เนื่องจากมีหน้าจอเพียงขนาดเดียว ทำให้การแก้ปัญหาง่ายกว่ามาก 

ทางด้าน Google ก็ไม่ใช่ว่าไม่เห็นปัญหา จึงได้สร้าง Android Honeycomb 3.0 ขึ้นมาเพื่อใช้กับแท็บเล็ตโดยเฉพาะ โดยเปิดตัวครั้งแรกพร้อมกับ Motorola Xoom ในเดือนกุมภาพันธ์ ปี 2011 มีคุณสมบัติเด่นตรงที่สามารถทำ 2 หน้าจอ และมี Widgets สำหรับใช้งานพื้นที่บนหน้าจอให้เกิดประโยชน์มากขึ้น

อย่างไรก็ตาม ปัญหาหลักเรื่องการแสดงผลของแอปฯ บนหน้าจอขนาดใหญ่ยังไม่ได้รับการแก้ไข และขาดเครื่องมือช่วยสนับสนุนที่ดีอยู่เหมือนเดิม

ภาพจาก https://www.channelfutures.com/open-source/motorola-xoom-debuts-with-fuze-meeting-video-collaboration

Phablet จุดเริ่มต้นของหายนะ

ในขณะที่ Android บนแท็บเล็ตยังให้ประสบการณ์ในการใช้งานที่ค่อนข้างแย่ เทรนด์ใหม่ของสมาร์ทโฟน Android เริ่มต้นขึ้น เมื่อ Samsung เปิดตัว Galaxy Note ตัวแรกออกมาในปี 2011 มันมาพร้อมกับขนาดของหน้าจอที่ใหญ่ถึง 5 นิ้ว (ถือว่าใหญ่มาก ณ เวลานั้น) มีคำใหม่ "Phablet" (Phone+Tablet) เกิดขึ้น สมาร์ทโฟนจอใหญ่ถูกผลิตออกมาขายเพิ่มขึ้นเป็นจำนวนมาก จนเกิดความเชื่อว่าสมาร์ทโฟนจอใหญ่จะทำให้ตลาดแท็บเล็ตซบเซา

นั่นอาจเป็นเหตุผลที่ทำให้ Google ไม่ให้ความสำคัญกับแท็บเล็ต Android มากนัก แต่ก็ต้องยอมรับว่าสมาร์ทโฟน Android ที่แย่ในช่วงเริ่มต้น ก็เริ่มเข้าที่เข้าทางสักที และ Android บน Phablet ก็ใช้งานได้ดีทีเดียว ...อย่างน้อยก็ดีกว่าบนแท็บเล็ต

อย่างไรก็ตาม Phablet ไม่ใช่ Tablet และ Android บนแท็บเล็ตก็ยังคงแย่อยู่เหมือนเดิม ราวกับว่า Google ไม่สนใจมันแล้ว เพราะเชื่อมั่นในอนาคตของ Phablet มากกว่า

ภาพจาก https://www.lister-communications.co.uk/2014/01/07/what-is-a-phablet/

Apple ตั้งทีมสำหรับพัฒนาแท็บเล็ตโดยเฉพาะ

ในปี 2012 ขณะที่ Android กำลังปลื้มกับ Phablet ทาง Apple ได้ยกระดับความเอาจริงในตลาดแท็บเล็ตไปอีกขั้น มีการสร้างทีมพัฒนาแยกออกมาโดยเฉพาะ ตัว CPU ก็สร้างขึ้นมาใหม่ (รหัสลงท้ายด้วย X) ออกแบบมาให้ทำงานกับแท็บเล็ตโดยเฉพาะ และยังมีเครื่องมือสร้างแอปสำหรับแท็บเล็ตให้นักพัฒนาได้ใช้งานอีกด้วย ล่าสุดในปี 2019 ก็มีการแยก iOS ออกไปเป็น iPadOS โดยเฉพาะเลยทีเดียว มีแอปฯ ที่สร้างมาเพื่อใช้งานสำหรับใช้บนแท็บเล็ตคุณภาพสูงๆ ให้เลือกเพียบ

iPad ไม่ใช่ iPhone จอใหญ่ แต่แท็บเล็ต Android ไม่ต่างอะไรจากมือถือจอใหญ่

ทาง Google ก็เหมือนจะ "เอาจริง" บ้าง ด้วยการเปิดตัว Pixel C ในปี 2015 ทางด้านฮาร์ดแวร์นั้นถือว่าแรงมากๆ ซอฟต์แวร์ Android 6.0.1 Marshmallow ที่มาด้วยกันก็ทำงานได้เสถียร์ แสดงผลราบรื่น ใช้งานได้อย่างลื่นไหล แต่มันก็ไม่ได้ทำให้ประสบการณ์การใช้งานในแง่มุมของความเป็นแท็บเล็ตดีขึ้นกว่าเดิมมากนัก มันก็แค่มือถือ Android จอใหญ่เท่านั้นเอง

การสร้างแท็บเล็ตที่มีฮาร์ดแวร์ยอดเยี่ยมไม่ใช่เรื่องยาก แต่การจะสร้างซอฟต์แวร์ที่ดีให้กับแท็บเล็ตไม่ใช่เรื่องง่าย ซึ่ง Google ไม่ได้ให้ความสำคัญกับเรื่องนี้สักเท่าไหร่ แอปฯ Android ถูกออกแบบมาให้ใช้งานกับสมาร์ทโฟนเป็นหลัก แม้กระทั่งในปัจจุบันนี้

อันที่จริงก็ไม่ใช้แค่ Android หรอก Microsoft พยายามเข้าตลาดนี้ด้วย Surface มีการสร้าง Windows 8 ขึ้นมาให้รองรับการแสดงผลบนจอสัมผัส แต่ผลก็อย่างที่เราเห็นกัน แม้ทุกวันนี้มันจะดีขึ้นมากแล้ว แต่ความรู้สึกก็ออกไปทางการใช้งานโน้ตบุ๊คมากกว่าอยู่ดี

หลงทางไปกับ Chrome OS

Google พัฒนาระบบปฏิบัติการ Chrome OS ขึ้นมาใช้กับโน้ตบุ๊คตั้งแต่ปี 2009 จนกระทั่งในปี 2014 เกิดไอเดียบรรเจิด มีความคิดที่จะ Chrome OS สามารถติดตั้งแอป Android ได้ มันเริ่มเป็นรูปธรรมในปี 2016 โดย Chrome OS สามารถเข้าถึง Google Play Store เพื่อติดตั้งแอปฯ Android ได้เลยโดยตรง

แนวคิดดังกล่าวกลายมาเป็นแท็บเล็ต Pixel Slate เปิดตัวในปี 2018 Google เชื่อว่า Chrome OS น่าจะทำงานได้ดีกับแท็บเล็ตมากกว่า Android ดังนั้น แทนที่จะเปลี่ยนแปลง Android ที่ทำงานบนสมาร์ทโฟนได้ยอดเยี่ยมอยู่แล้ว ก็ใช้ Chrome OS แทนเลยสิ

แต่ถามว่ามันประสบความสำเร็จหรือไม่ คำตอบนั้นง่ายมาก ในเดือนมิถุนายน 2019 ทาง Google ได้ออกมาประกาศยุติการทำแท็บเล็ตทั้งหมดแล้ว โดยจะหันไปมุ่งเน้นการพัฒนาโน้ตบุ๊คระบบปฏิบัติการ Chrome OS เพียงอย่างเดียว หรือพูดอีกนัยหนึ่ง คือ ยอมแพ้ในตลาดแท็บเล็ตอย่างเป็นทางการแล้วนั่นเอง

แท็บเล็ตไม่ใช่แค่สมาร์ทโฟนที่มีจอใหญ่ขึ้น แอป Android ทั้งหลายได้พิสูจน์ให้เห็นแล้ว อย่างไรก็ตาม ผู้ผลิตแท็บเล็ต Android หลายเจ้า ก็ยังไม่ยอมแพ้ เรายังเห็นความพยายามของ Samsung และ Huawei ในตลาดอยู่ ซึ่งสองรายนี้มีทีมพัฒนาซอฟต์แวร์ที่แข็งแกร่งมาช่วยปรับปรุง Android ให้ทำงานบนแท็บเล็ตได้ดีกว่าธรรมชาติของมัน ซึ่งก็เป็นเรื่องดีสำหรับผู้บริโภค ที่ทำให้เรามีตัวเลือกในการใช้งานมากขึ้น แต่ก็น่าเสียดายที่ Google เหมือนจะถอดใจจากตลาดนี้ไปเสียแล้ว นี่ก็แอบลุ้นว่า Wear OS จะถูกทอดทิ้งตามไปด้วยหรือไม่