รู้หรือไม่? เพลงสุกียากี้ที่โด่งดัง ไม่ได้มีเนื้อหาที่ข้องกับเมนูสุกียากี้เลยสักนิด

ย้อนกลับไปเมื่อวันที่ 16 สิงหาคม ปี ค.ศ. 1961 Yume de Aimashou ซีรีส์ละครโทรทัศน์ญี่ปุ่นได้ออกอากาศเพลงที่มีชื่อว่า Ue o Muite Arukō ของ คีว ซากาโมโตะ (坂本九) เพลงนี้โด่งดังเป็นพลุแตกไปทั่วแดนอาทิตย์อุทัยในทันที และดังไกลไปถึงประเทศอังกฤษ และประเทศสหรัฐอเมริกา ขึ้นอันดับ 1 ในชาร์ต US Billboard Hot 100 ได้สำเร็จในปี ค.ศ. 1963 ปัจจุบันนี้ เราก็มักจะได้ยินเพลงนี้กันบ่อยๆ มีการนำมาขับร้องใหม่หลากเวอร์ชัน หลายภาษา เราเชื่อว่าคุณผู้อ่านก็น่าจะเคยได้ยินเพลงนี้กันบ้างแหละ

อย่างไรก็ตาม หากถามว่ารู้จักเพลงอูเอะ โอะ มูอิเตะ อารูโก (上を向いて歩こう / Ue o Muite Arukō) ไหม? หลายคนอาจจะบอกว่าไม่รู้จัก เพราะหลายคนมักจะรู้จักเพลงนี้ในชื่อ "สุกียากี้" (Sukiyaki) กันเสียมากกว่า ใครไม่แน่ใจลองกดฟังกันได้จากคลิปด้านล่างนี้กันก่อน

เรามาลองดูความหมายของเนื้อเพลงอูเอะ โอะ มูอิเตะ อารูโกกันก่อน

หากลองอ่านเนื้อเพลงดูแล้ว เราจะพบว่ามันเป็นเพลงเศร้าสุดๆ ไม่ได้ให้ความรู้สึกอบอุ่นเหมือนกับที่ร้านสุกี้เจ้าดังในบ้านเราเอามาใช้ประกอบโฆษณาเลยแม้แต่น้อย อีกทั้งความหมายก็ไม่ได้มีความเกี่ยวข้องกับชื่อเมนูอาหารอย่างสุกียากี้เลยแม้แต่นิดเดียว แถมไม่ได้มีคำว่าสุกียากี้ปรากฏอยู่ในด้วยเพลงด้วยซ้ำ

เนื้อเพลงนี้บอกเล่าถึงชายคนหนึ่งที่เดินผิวปากเพียงลำพังอย่างไร้จุดหมาย โดยเขาเดินแหงนหน้าเอาไว้เพื่อไม่ให้น้ำตานั้นไหลออกจากตา โดยแรงบันดาลใจของเพลงนี้มาจากความรู้สึกของผู้เขียนเนื้อเพลงโรคุสุเกะ เออิ (Rokusuke Ei) ที่ผิดหวังต่อผลการประท้วงต่อต้านสนธิสัญญาความความมั่นคงระหว่างสหรัฐอเมริกา และญี่ปุ่น แต่เนื้อเพลงบรรยายออกมาในเชิงของชายผู้สูญเสียความรัก

ชื่อเพลง "อูเอะ โอะ มูอิเตะ อารูโก" กลายเป็น "สุกียากี้" ได้อย่างไร

การโกอินเตอร์ของ คีว ซากาโมโตะ เกิดขึ้นในปี ค.ศ. 1963 เมื่อ Louis Benjamin ผู้บริหารของค่ายเพลง Pye Records ในประเทศอังกฤษ ซึ่งค่ายนี้ไม่ใช่ไก่กา เคยดูแลศิลปินในตำนานอย่าง David Bowie และ The Beatles มาแล้ว ตอนนั้นเขาเดินทางมาประเทศญี่ปุ่น ระหว่ างนั้นเขาได้ยินเพลงอูเอะ โอะ มูอิเตะ อารูโก อยู่บ่อยครั้ง จนเขาตัดสินใจนำเพลงนี้กลับประเทศอังกฤษด้วย

ปัญหาก็คือ แม้เขาจะมั่นใจว่าเพลงนี้น่าจะปังแน่นอน แต่ชื่อเพลง "อูเอะ โอะ มูอิเตะ อารูโก" (Ue o Muite Arukō) นั้นจดจำ และออกเสียงยากมากสำหรับชาวอังกฤษ เขาจึงตัดสินใจเปลี่ยนชื่อเพลงเป็น "สุกี้ยากี้" (Sukiyaki) ชื่อเมนูอาหารจากญี่ปุ่นที่ขณะนั้นกำลังได้รับความนิยมในประเทศอังกฤษเป็นอย่างมาก ซึ่งเป็นคำที่ติดหู จดจำง่าย และเป็นคำภาษาญี่ปุ่นที่มีความโดดเด่นด้วย แม้คำว่า Sukiyaki จะไม่ได้เกี่ยวข้องอะไรกับเนื้อหาในเพลงเลยสักนิดก็ตาม 

เพลง Sukiyaki ประสบความสำเร็จในอังกฤษเป็นอย่างมาก สามารถไต่ขึ้นชาร์ท UK Singles ได้ถึงอันดับ 6 หลังจากนั้น ค่ายเพลง Capitol Records ในประเทศอเมริกาก็ตัดสินใจซื้อเพลงนี้ไปเปิดบ้าง แล้วมันก็กลายเป็นเพลงญี่ปุ่นเพลงแรก และเพลงจนถึงปัจจุบันนี้ที่สามารถไต่อันดับ 1 ของชาร์ท US Billboard Hot 100 และ US Adult Contemporary (Billboard)

หลังจากนั้นเพลงนี้ก็แพร่หลายไปทั่วโลกสามารถขึ้นอันดับ 1 ในหลายชาร์ท ไม่ว่าจะเป็น Australia (Kent Music Report), Canada (RPM), Norway (VG-lista)  แน่นอนว่าในประเทศญี่ปุ่นซึ่งเป็นบ้านเกิด ก็ขึ้นอันดับ 1 เช่นกัน

Sukiyaki เป็นเพลงแรกของโลกที่ถูกส่งตรงจากโลกไปเปิดบนยานอวกาศ

อีกหนึ่งความเจ๋งของเพลงนี้ที่หลายคนอาจจะไม่เคยรู้มาก่อน คือ NASA เคยส่งทำนองเพลง Sukiyaki ผ่านคลื่นวิทยุขึ้นไปเปิดให้นักบินอวกาศในยาน Gemini VII ฟังเผื่อผ่อนคลายความเครียดด้วย นับเป็นเพลงแรกที่ถูกส่งจากโลกไปยังอวกาศ

จากข้อมูลใน Wikipedia พบว่ามีศิลปินที่นำเพลงนี้มาทำใหม่,  Cover เป็นภาษาอื่นๆ หรือหยิบทำนองผิวปากสุดติดหูนี้ไปใช้มากถึง 48 เวอร์ชันเลยทีเดียว (ไม่รวมศิลปินอิสระที่ยากแก่การสืบหาข้อมูล)

ลากันด้วยเพลง Freak ของ Avicii ศิลปินสาย EDM ชื่อดัง ที่เพิ่งปล่อยออกมาไม่นานนี้ละกัน (6 มิ.ย. 2019) เป็นเพลงล่าสุดที่เราพบว่ามีการหยิบทำนองผิวปากของเพลง Sukiyaki มาใช้ในท่อนฮุคได้อย่างลงตัว